Categorie: Paljas

Je kon er natuurlijk vergif op innemen. Zolang ik nog een gezellige oude brombeer was die oppositie in haar kritiek op het college op tal van (niet alle) punten bijviel, werd ik in sommige kringen nog wel aardig gevonden.

Maar nu het oude college op punt staat vervangen te worden door een nieuw college is mijn kritiek plotseling minder welkom. Men heeft het kennelijk niet goed begrepen.

Mijn kritiek gold de manier waarop er van de macht gebruik werd gemaakt en daarbij maakt het me niet uit welke politieke partijen er aan de knoppen draaien.

Onder macht versta ik het deelnemen aan een regering of college. Vanuit die positie ben je in staat een heel ambtelijk apparaat aan te sturen. Dat is heel wat anders dan de macht waarover lokale raadsleden als Langbroek en Quasten kunnen beschikken.

Die kunnen hooguit getuigen van hun persoonlijke opvattingen, die zonder twijfel de instemming van hun kiezers hebben, maar hun macht blijft natuurlijk wel beperkt. Voor wat dat betreft zullen ze het moeten hebben van de spaarzame momenten dat ze nodig zijn voor het vormen van een coalitie.

Dat ze daarbij zullen proberen hun huid zo duur mogelijk verkopen begrijp ik, maar deelname aan dat onderdeel van het politiek bedrijf heeft ook zijn prijs en dat is een prijs die paljassen niet wensen te betalen.

In het NRC van gisteren stelt Sywert van Lienden zichzelf de vraag of Nederland nog wel een Democratie is.

Kritische vragen die ik (en velen met mij) zich ook stellen. Met als gebruikelijke reactie van alle politici, stem op ons en het komt in orde.

Maar ondanks al ons gestem komt er niets in orde.  De politieke elite hervormt, moderniseert en reorganiseert dat het een lieve lust is, maar dat geldt natuurlijk nooit voor henzelf. Daar moet alles bij het oude blijven.

Vriendjespolitiek en fraude, het komt overal voor.  Maar als het al wordt ontdekt, dan wordt het meestal toegedekt. Want de onderlinge belangen zijn zo verweven, dat je zoiets maar beter binnenskamers kunt oplossen. Niet goed voor het imago van de bedrijfstak.

In het bedrijfsleven is het niet gebruikelijk dat je de accountant lid maakt van de directie.  Daar komen meestal ongelukken van, maar in de politiek is kijkt men daar niet van op. Controle (in de vorm van verkiezingen) eens in de vier jaar is meer dan voldoende.

Waar de landelijke politiek nog enigszins onder de loep ligt van de journalistiek, is dat voor de lokale politiek niet mogelijk. Men brengt verslag uit over hetgeen men aan nieuws krijgt aangereikt, maar veel meer kan men niet doen.

Dus als we een betere controle willen hebben op de handel en wandel van onze politici, dan ze zullen we het zelf moeten regelen.

En dan worden de paljassen misschien wel de nieuwe geuzen.

Op 13 november van het afgelopen jaar liet woordvoerder D. Stomp (VVD/D’66) pontificaal weten dat zijn partij zich buitengesloten voelde bij de indiening van de begrotingsvoorstellen en forceerde hij (zogenaamd om die reden) een bestuurscrisis. We weten inmiddels beter, maar “buitengesloten” was de officiële reden.

Hij werd daarin bijgestaan door de twee andere collegepartijen CDA en Nieuw Enkhuizen.

Waar niemand verder woorden aan vuil gemaakt heeft is dat deze “crisis” voor de Enkhuizer belastingbetaler (in 2013) al snel € 200.000,- aan extra kosten met zich mee zal brengen. En dan hopen we nog maar dat die nieuwe wethouders niet te ver weg wonen, want anders komt daar nog een behoorlijk bedrag aan reis- en verblijfskosten bij.

En dat allemaal omdat Stomp c.s. zich “buitengesloten” voelden.

Hebben de dames en heren 17 zich ooit wel eens afgevraagd of wij, de gewone burgers van Enkhuizen, zich misschien wel eens buitengesloten zouden kunnen voelen?   En zo ja, wat hebben ze daar dan aan gedaan?

De buitengesloten raadsleden zijn al jarenlang niet in staat gebleken om een website te maken door middel waarvan zij hun kiezers zouden kunnen informeren over hun doen en laten.

De anderen doen het marginaal iets beter, maar echt indrukwekkend is het niet.

Dus nogmaals, hebben de heren en dames 17 zich ooit afgevraagd of wij, de kiezer, zich misschien buitengesloten voelen. Ik denk het zo maar van niet.

Men babbelt wat onder elkaar, men forceert een crisisje over niets en deponeert de rekening bij de Enkhuizer belastingbetaler en beloofd over een jaar (als er weer nieuwe verkiezingen zijn) gewoon weer de gouden bergen die men elke vier jaar beloofd.

En hoeveel mensen er ook zullen komen opdraven om een stem uit te brengen, ze mogen altijd die 17 zetels onder elkaar verdelen. Het is voor onze dames en heren 17 waarschijnlijk ook volstrekt onduidelijk waarom er steeds meer mensen zijn die deze tredmolen meer dan zat zijn.

Die deze poppenkast niet langer willen legitimeren door hun stem uit te brengen. Daar hebben onze dames en heren 17 verder geen enkele last van, men huilt wat krokodillentranen en gaat weer over tot de orde van de dag.

Mijn Paljas beweging is een bescheiden poging om deze tredmolen te doorbreken. Door het niet langer meer vanzelfsprekend te maken dat onze dames en heren 17  hun zetels onder elkaar kunnen blijven verdelen.

Natuurlijk zullen we belachelijk gemaakt worden, zoals in 1566 de aanbieders van een smeekschrift aan de toenmalige machthebber (landvoogdes Margaretha van Parma) belachelijk gemaakt werden. Door ze bedelaars te noemen.

Ce ne sont que des gueux, oftewel het zijn slechts bedelaars.

Maar dat we (net als de geuzen) belachelijk gemaakt zullen worden door de huidige zittende macht moeten we dan maar voor lief nemen.

De trouwe lezers zullen inmiddels gemerkt hebben dat ik het onderschrift van Prietpraat inmiddels veranderd heb in “Officieel orgaan van de Paljas Vereniging Enkhuizen” (i.o.)

De doelstelling van de vereniging is vrij algemeen. Het bevorderen van een discussie over politieke onderwerpen. Aan de middelen die de vereniging wil gebruiken moet gedacht worden aan het organiseren van een politiek café, het onderhouden van een weblog en “last but not least”  deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen.

Dat laatste was een vrij moeilijke beslissing, omdat de vereniging zichzelf een behoorlijke beperking heeft opgelegd bij deelname aan die verkiezingen. Namelijk door zich na verkiezing te beperken tot het  controleren van het bestuur en tegelijkertijd af te zien van deelname aan dat bestuur. Om de simpele reden dat iets controleren waar jezelf deel van uitmaakt zelden tot goede resultaten leidt.

Een op het eerste gezicht misschien moeilijk concept en tamelijk uniek in Nederland bij mijn weten.

Maar waarom zou Enkhuizen, nadat zij zich ooit als eerste in Nederland voor de Prins verklaarde, niet als eerste het Paljas concept omarmen.

Notabelen, of het nu doctoren, advocaten of politici zijn vinden zichzelf zo bijzonder, dat zij de controle op hun handel en wandel het liefst in handen geven van begripvolle soortgenoten en de ervaring leert dat daarbij het nodige mis gaat.

Paljas breekt met die traditie door de kiezer in staat te stellen om te kiezen voor een bestuurder, dan wel voor een controleur.

Omdat een verkiezingsuitslag moeilijk te voorspellen is en het uiteraard niet de bedoeling is dat er meer controleurs dan bestuurders komen, beperkt de PVE zich bij de verkiezingen tot drie kandidaten.

Hoeveel ervan verkozen worden is irrelevant. Zijn de kiezers tevreden over hun bestuurders, dan zal er geen paljas worden gekozen.

Is het omgekeerde het geval, dan worden er hoogstens 3 gekozen en dat zou een waarschuwing moeten zijn voor de gekozen bestuurders.

Kortom een volkomen nieuwe manier om politiek te bedrijven. Of het zal aanslaan (of zal worden begrepen) zal de tijd leren, maar niet geschoten is altijd mis.

In een reactie op “Nieuws” stelt Jan van Oostende dat Paljassen mensen zijn die wel stemrecht hebben maar geen verantwoording willen dragen. Daarmee bedoelt hij (naar ik aanneem) de mensen die tijdens de laatste verkiezingen geen stem hebben uitgebracht.

Het percentage van kiesgerechtigden dat geen stem uitbrengt tijdens verkiezingen schommelt tussen de 30% en 40% en is de groep van kiezers die de PVE probeert over te halen om toch aan het democratisch proces deel te nemen.

In de gemeenteraad zitten inmiddels 9 verschillende politieke partijen. Allemaal met een verkiezingsprogramma waarin van alles wordt beloofd. Dus er is op dat gebied ruim voldoende keuze.

Daar tegenover staat de Paljas Vereniging, zonder programma, maar wel met een belofte naar haar kiezers, namelijk dat men die permanent op de hoogte zal houden over de keuzes die men maakt.

Laat ik het verschil demonstreren aan de hand van de machtswisseling die nu aanstaande is.

Ik heb het optreden van de coalitiepartijen omschreven als minachting voor democratische gedragsregels, die volgens mij inhouden. dat je van tijd tot tijd moet accepteren dat er af en toe een meerderheid ontstaat die anders denkt dan jezelf.

Ik heb de burgemeester bekritiseerd, omdat hij niet ingreep toen het college de zaak op de spits dreef (met aanzienlijk financiële gevolgen voor de gemeente Enkhuizen.)

Ik heb de Raad in zijn geheel bekritiseerd vanwege het feit,dat men een wethouder (die een van de belangrijkste rechten van de raad aan zijn laars lapte) niet tot de orde riep.

In mijn ogen gerechtvaardigde kritiek en wat hebben de politiek partijen daar tegenover gesteld? Niets, helemaal niets. En waarom niet, omdat ze allemaal liever bezig zijn met het najagen van hun eigen kleine belangetjes.

Die belangetjes kunnen kort worden samengevat met de woorden, “hoe zorgen we er voor, dat we de kans om zelf aan de macht te komen, niet verspelen”.

De SP, die gewoonlijk eist dat ongeveer over elke vraagstuk de bevolking moet worden geraadpleegd, doorliep in het diepste geheim een informatietraject. Gaf het resultaat daarvan vrij een uur voordat daarover een beslissing moest worden genomen en is inmiddels opnieuw (in het diepste geheim) bezig aan een formatiepoging. Voor de rest van de nieuwe coalitie geldt precies hetzelfde.

Omdat voor de politieke partijen de essentie van hun bestaan ligt besloten in het verwerven van zoveel mogelijk macht, kunnen zij zich niet voorstellen dat er mensen zijn die totaal geen belangstelling hebben in zo’n voortdurende machtsstrijd. Het is die groep, die de Paljas Vereniging een stem in de gemeenteraad wil geven. Tot op heden wordt hun stem (naar ratio) keurig verdeeld onder de politieke partijen.

Het enige waar de Paljas Vereniging naar streeft is een zo goed mogelijk bestuur met respect voor de democratische verhoudingen. Politieke partijen verstaan onder een zo goed mogelijk bestuur een bestuur, waarin zij de lakens kunnen uitdelen.

Er is dus een verschil in benadering van het politieke proces tussen politici en paljassen. Ik heb nog een jaar de tijd om die verschillen uit te werken, maar dat paljassen mensen zouden zijn die niet bereid zijn om verantwoordelijkheid te dragen, moet Jan nog maar eens uitleggen.

Ik denk eerlijk gezegd dat het omgekeerde waar is.

Politici NEMEN verantwoordelijkheid, maar zijn zelden bereid daarover verantwoording af te leggen. Voor Paljassen geldt precies het omgekeerde.

Overigens zat de nieuwe oppositie (VVD/D’66, NE en CDA) er gisteravond behoorlijk timide bij. Klaarblijkelijk was het doorgedrongen, dat het blufpoker dat men had gemeend te moeten spelen, toch niet het succes had opgeleverd dat men had gehoopt.

Men had gegokt en verloren.

Tot een discussie kwam het dan ook nauwelijks. Voor een deel zal dat te maken hebben gehad met het wollige taalgebruik van de informateur die krampachtig zijn best deed kool en geit te sparen.

Voor een ander deel zal het te maken hebben gehad met de voorbereidingstijd die de betrokkenen gegund was. Men had niet veel meer dan één dag de tijd om zicht te bezinnen op de inhoud van het werkstukje.

En tot slot, de nieuwe oppositie had jarenlang (om in voetbaltermen te spreken) het spel niet hoeven maken en rustig achter over kunnen leunen. Per vergadering een paar zinnen slechts om te verklaren dat men het volledig eens was met het college. Nu moest men zelf aan de bak en uitleggen waarom men het ergens niet mee eens was en dat leer je niet van de een op andere dag.

Maar dat verandert misschien als de nu demissionair zijnde wethouders zijn vervangen en na een korte rustpauze weer plaats kunnen nemen in de Raad.

Het zou me niet verbazen als na het zomer reces een aantal raadsleden zullen terugtreden, zodat hun voorlieden weer tot de raad kunnen toetreden en even vol op het orgel kunnen gaan in aanloop voor de verkiezingen in 2014.

Daarom heb ik zomaar het gevoel, dat de oplossing waar de formateur nu aan werkt, interim  bestuurders van buiten de stad, niet tot het gewenste resultaat (rust in de tent) gaat leiden en het gekibbel opnieuw zal oplaaien.

Dat zal alleen maar lukken als een paar lokale paljassen, die zich doelbewust onthouden van het spelen van de machtsspelletjes waaraan de lokale politici zo’n genoegen aan beleven, zich verkiesbaar stellen en verkozen worden.

Tot die tijd modderen we gewoon nog even door.