Een ander politieke doodzonde is het (door de bestuurders) niet respecteren van het budgetrecht van de raad. Helaas weet de overgrote meerderheid van de burgers niet, wat het budgetrecht inhoudt.
Het budgetrecht houdt in, dat het bestuur (college of regering) nooit meer geld mag uitgeven dan haar door de bevolking (via haar vertegenwoordigers) ter beschikking is gesteld.
Door goedkeuring van de jaarlijkse begroting, dan wel door aanvullende kredieten.
Dat is een democratische verworvenheid waarvan het belang niet mag worden onderschat. Zonder dit budgetrecht zouden bestuurders namelijk naar hartenlust geld kunnen uitgeven aan allerhande privé projecten, terwijl de kosten daarvoor uiteindelijk voor rekening van de belastingbetaler zouden komen.
In strijd handelen met dit principe (meer geld uitgeven dan door de vertegenwoordigers van de bevolking ter beschikking is gesteld), is een politieke doodzonde, die tot niets anders kan leiden dan het opzeggen van het vertrouwen in de betreffende bestuurder.
Opnieuw een voorbeeld uit de Enkhuizer praktijk. De gemeenteraad had ooit een bedrag van 1.2 miljoen gereserveerd voor restauratie van de Drommedaris. De toen verantwoordelijke wethouder wilde echter graag onderzoeken of er, in plaats van een restauratie, ook een verbouwing mogelijk zou kunnen zijn. Hij vroeg om een krediet om dat onderzoek te kunnen uitvoeren. Naar ik me herinner € 125.000,-.
Uiteindelijk bleek dat hij een viervoud van dat bedrag had uitgegeven aan de voorbereiding voor een verbouwing. De raad kreeg als gevolg daarvan het dilemma voorgeschoteld. Ofwel het half miljoen aan gemaakte kosten afschrijven en zich beperken tot de goedkopere restauratie. Dan wel de verbouwing toch door te zetten.
Men besloot tot het laatste, ook al omdat werd voorgespiegeld dat de kosten van de verbouwing gemakkelijk uit subsidies kon worden betaald. Dat bleek achteraf allemaal veel te optimistisch voorgesteld, maar daar wil ik het nu niet over hebben.
Waar het me nu om gaat is dat een wethouder het viervoudige uitgeeft van wat hem ter beschikking was gesteld. Aan de voorbereiding van een verbouwing, terwijl er een onderzoek naar de mogelijkheid tot verbouwing was overeengekomen. En dat de raad zich daardoor voor een voldongen feit zag geplaatst.
De dag nadat de cijfers van die overschrijding openbaar werden gemaakt, publiceerde ik op dit blog mijn conclusie. Geen respect voor het budgetrecht van de raad.
Achteraf werd me verteld, dat de oppositie van zins was geweest een motie van wantrouwen in te dienen. Zover is het echter nooit gekomen.
Voordat de overschrijding in de raad kon worden behandeld had de toenmalige VVD/D66 fractie (toen nog één fractie) al laten weten dat zij haar steun aan het college introk, omdat een meerderheid van de raad een wijziging in de begroting wilde doorvoeren.
Laat dat even op U inwerken. Een meerderheid van de raad wil een wat socialer aanpak dan voorgesteld door het toenmalige college. In plaats van de wens van die meerderheid te respecteren (wat democratisch gebruikelijk is) trok de VVD/D66 fractie haar steun voor het college in, waarop het college haar kans schoon zag om vrijwillig af te treden.
Waarmee men voorkwam, dat men 14 dagen later tot aftreden zou zijn gedwongen. Alleen de SP moppert er in de raadsvergadering nog wat over na, maar vond het verder niet noodzakelijk om formeel haar afkeuring uit te spreken (door middel van een motie van treurnis) over de schending van het budgetrecht dat had plaatsgevonden.
Gedurende de tijd dat ik blog over de lokale politiek (8 jaar) zijn dus twee colleges voortijdig aan hun einde gekomen. In beide gevallen ging het om politieke doodzonden, maar in beide gevallen werd daar met geen woord over gerept. In beide gevallen werden er voorwendsels gebruikt om de val van het college te bewerkstelligen.
Waar de krant “ongemakkelijk nieuws” uit de weg gaat, gaat de raad “ongemakkelijke waarheden” (zoals politieke doodzonden) uit de weg.
Twee instituten, die de lokale democratie vorm en inhoud zouden moeten geven, maar die (omdat ze moeite hebben met “ongemakkelijke onderwerpen”) haar reduceert tot niet meer dan een een schijnvertoning. Waar de helft van de bevolking niet meer in gelooft en weigert om er nog aan deel te nemen.
Je zou hopen, dat beide actoren zich dat zouden aantrekken, maar daar is me tot op heden niets van gebleken.
Voor wie wil delen.
Pim's Prietpraat 